Tajemnicze właściwości kakao

Kakao to produkt cieszący się uznaniem na całym świecie. Jego niepowtarzalny smak trafia niemal w każde gusta. Jest składnikiem wielu tradycyjnych ciast i deserów. Najczęściej jednak spotykana jest w postaci pasty (bloków kakao) lub proszku. Kakao ceremonialne poza fantastycznym smakiem posiada jeszcze wiele innych zalet, ale ten artykuł będzie o jego tajemnicach.

Zjedzenie kilku kawałków kakao czy czekolady wyraźnie poprawia nastrój. Dlatego chętnie sięgamy po nie w stresujących sytuacjach lub chwilach obniżonego nastroju.

Skąd to magiczne działanie kakao ceremonialnego?

Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy wrócić do samego początku procesu tworzenia kakao ceremonialnego. Przenieśmy się teraz do lasów tropikalnych Ameryki Południowej. To tutaj na plantacjach, w gorącym i mokrym klimacie rosną drzewa kakaowca. Kakaowiec to drzewo osiągające do 15 metrów wysokości. Jego owoce przypominające kształtem piłki do futbolu amerykańskiego zawierają w sobie od 20-60 ziaren kakao. To ziarna kakaowca są początkiem całego procesu i odpowiadają za tajemnicze psychoaktywne działanie kakao. Drzewa kakaowca oryginalnie pochodzą z krajów takich jak Peru, Ekwador, Kolumbia czy Wenezuela. Rośliny lubią klimat równikowy. Dziś są chętnie uprawiane w krajach afrykańskich takich jak Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Nigeria oraz Kamerun. A nawet w krajach azjatyckich takich jak Indonezja, Papua-Nowa Gwinea i Malezja.

Anandamid, czyli źródło duchowej stabilizacji

Ziarna kakaowca posiadają ciekawą i tajemniczą substancję. Jest nią anandamid. Swoją nazwę zawdzięcza „anandzie”[3], sanskryckiemu określeniu „szczęście, przyjemność, radości i rozkoszy”. Anandamid [4] jest jednym z najważniejszych endokannabinoidów, związków wytwarzanych w organizmie, które wiążą się z receptorami kannabinoidowymi w mózgu i innych częściach ciała. Natomiast kanabinoidy to substancje psychoaktywne występujące w dużym stężeniu w marihuanie.

Po odkryciu anandamidu naukowcy zaczęli szukać receptorów kannabinoidowych i odkryli, że ludzkie ciało jest nimi wypełnione! Poza tym, że znajdują się w kilku obszarach mózgu, znaleziono je w ośrodkowym układzie nerwowym, sercu, wątrobie, śledzionie, trzustce, skórze, białych krwinkach, narządach rozrodczych oraz w przewodzie pokarmowym i moczowym.

Jak działa anandamid?

Anandamid odgrywa rolę w kontroli ruchu, uczuciu bólu i łaknienia. Działa, jako regulator, który utrzymuje mózg i ciało w stanie równowagi, zwanym homeostazą. System endokannabinoidowy, który obejmuje anandamid, zapewnia ochronę przed chorobami psychicznymi związanymi ze stresem, w tym poważną depresją, uogólnionym niepokojem i zespołem stresu pourazowego. Można, więc powiedzieć, że anandamid to nasza naturalna substancja szczęścia i równowagi psychicznej, której niedobory możemy sobie uzupełnić spożywając produkty z ziaren kakaowca. Teraz określenie „Pokarm bogów” nabiera nowego znaczenia.

Kakao jako pogromca wolnych rodników, czyli flawonoidy

Zmielone ziarna kakaowca są nazywane „pokarmem bogów” przez lokalne ludy zamieszkujące tereny plantacji. Surowe kakao zawiera w sobie ogromną ilość witamin i minerałów takich jak żelazo, chrom, magnez, cynk czy potas. Jest bogate w duże ilości antyoksydantów. Substancji, które chronią komórki organizmu przed wpływem wolnych rodników. Są nimi między innymi flawonoidy[1]. Ich właściwości lecznicze są nieocenione. Wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne, obniżają aktywność mutagenną nowotworów. Ponadto istnieje wiele przesłanek świadczących o przyczynianiu się flawonoidów do obniżenia ryzyka umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Duże ilości magnezu to jedna z przyczyn psychoaktywnego działania kakao. Magnez wykazuje działanie antydepresyjne, naturalnie poprawia samopoczucie i zmniejsza uczucie stresu.

Teobromina zamiast kofeiny

Ziarna kakaowca zawierają również inne substancje o psychoaktywnym działaniu. Warto nadmienić, że jest to działanie raczej subtelne, zjedzenie nawet bardzo dużych ilości czekolady nie spowoduje efektu odurzenia. Kakao jest źródłem substancji psychoaktywnych takich jak: kofeina, teobromina, fenyloetyloamina(PEA), tryptofan czy teofiliny. Działanie kofeiny mniej więcej wszyscy znamy. Teobromina [2] działa nieco inaczej. Stymuluje ośrodkowy układu nerwowy oraz układ sercowo-naczyniowy, powodując szybkie obniżenie ciśnienia krwi. Wykazuje działanie przeciwzapalne i przyczynia się do długotrwałego zdrowego snu. Ze snami i wspomnieniami ma wiele wspólnego następna substancja.

Fenyloetyloamina i tryptofan

Fenyloetyloamina poprawiające funkcje poznawcze, poprzez stymulację wydzielania acetylocholiny, której wysoki poziom poprawia pamięć. Największą korzyścią płynącą ze stosowania fenyloetyloamina jest to, że związek ten wpływa korzystnie na poprawę nastroju, oraz poprawia funkcje poznawcze. W związku z tym jest polecana głównie osobom cierpiącym z powodu depresji. Jest również z powodzeniem stosowana w terapiach leczenia choroby Parkinsona. Kolejną wartą uwagi substancją wpływającą na funkcje poznawcze jest tryptofan. Tryptofan (zwany także L-trypropanem) jest aminokwasem, który działa jak naturalny regulator nastroju, ma zdolność pomagania organizmowi w naturalnej produkcji i równoważeniu niektórych hormonów. Uzupełnianie pokarmów bogatych w tryptofan lub przyjmowanie suplementów pomaga uzyskać naturalne efekty uspokajające, indukuje sen, zwalcza niepokój.

[1] https://ptfarm.pl/pub/File/FP/5_2009/11%20%20flawonoidy.pdf
[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3672386/2
[3] Mechoulam R, Fride E (1995). The unpaved road to the endogenous brain cannabinoid ligands, the anandamides. Cannabinoid receptors. Boston: Academic Press. pp. 233–258. ISBN 978-0-12-551460-6.
[4] Bradley E. Alger PNAS June 8, 2004 101 (23) 8512-8513; https://doi.org/10.1073/pnas.0402935101