Jeśli czytasz te słowa, to istnieje duża szansa, że smak kakao nie jest Ci obcy – być może nawet jesteś smakoszem produktów, których dostarcza nam owoc kakaowca. Ale czy wiesz, jaką drogę przechodzą owoce kakaowca, od momentu zerwania, po produkcję przysmaków o czekoladowym aromacie? Ta podróż wiele mówi nam o finalnym rezultacie, choć z początku nasiona kakao zupełnie nie przypominają charakterystycznego w wyglądzie i smaku brązowego proszku, który tak chętnie wsypujemy do ciepłego mleka lub wody. Mimo to, produkcja kakao jest znana już od stuleci, a może nawet od całych tysięcy lat i niezmiennie rozpoczyna się od tego samego: od owocu kakaowca. A owoc ten jest prawdziwym cudem natury!
Owoce kakaowca – cud natury?
Owoc kakaowca wygląda dość niepozornie. Jest podłużny, przypomina małą piłkę do rugby, a jego kolor waha się od żółtego i zielonego przez brązowy po ciemnoczerwony lub bordowy. Na powierzchni owocu widać charakterystyczne, podłużne wyżłobienia. Nic w takim widoku nie zapowiada tego, czym mogą stać się owoce kakaowca w odpowiednich rękach. Po rozcięciu skórki naszym oczom ukazują się duże, białe nasiona poukładane wzdłuż osi owocu jak w kolbie kukurydzy. Nasiona pokryte są smakowitym, białym miąższem [3], a przeciętny owoc ma w sobie takich nasion od kilkunastu po nawet kilkadziesiąt. Na drzewie kakaowca zaś w ciągu roku rośnie owoców wystarczających do zebrania pół kilograma ziaren. To nie za wiele, więc każde ziarno, które zawiera owoc kakaowca jest na wagę… kakao!
Owoce Kakaowca Właściwego (Theobroma cacao)
Owoc Kakaowca Pataxte, Mocambo (Theobroma bicolor)
Kakaowiec rośnie głównie w klimacie równikowym: gorącym i wilgotnym. To kraje takie jak Ghana, Nigeria czy Wybrzeże Kości Słoniowej, a także Ekwador lub Brazylia. O istotności kakao świadczy już sam fakt, że uprawa kakaowca stanowi źródło utrzymania dla znakomitej większości populacji krajów takich jak Wybrzeże Kości Słoniowej i Ghana [1]. Wracając do samych owoców, które wyrastają bezpośrednio z pnia i konarów kakaowca [2], po ręcznym – zazwyczaj – wydobyciu nasion spod skórki, ziarna kakao są gotowe do obróbki. I tutaj zaczyna się magia, która owoc kakaowca przerodzi w niezwykły przysmak.
Owoce Criollo na kakaowcu w Meksyku w Tabasco
Owoc kakao w Nacional Arriba z Ekwadoru
Kakao owoce: od plonu do ziarna
Białe, migdałowate nasiona to dopiero początek przygody. Oto, w jaki sposób ziarna kakaowca dają nam przepyszne kakao. Najpierw ziarna dokładnie czyści się, sortuje, a potem poddaje procesowi fermentacji [2]. Następnie praży się je – takie prażone, nieprzetworzone do końca ziarno możemy kupić w charakterze ciekawej przekąski do chrupania w trakcie seansu filmowego. Dopiero gdy prażone ziarna kakao zostają zmielone, możemy mówić o masie lub okruchach kakaowych [4]. Ważnym momentem jest jeszcze odtłuszczanie produktu i przygotowanie masła kakaowego – bezpośredniego substratu czekolady i wielu kosmetyków [2].
Kakao ceremonialne wyróżnia się tym, że nie zostało odtłuszczone – jest to stuprocentowy produkt kakaowy, pożywny i kaloryczny. W zwykłym procesie produkcji kakao owoce tracą swoje naturalne tłuszcze, a dodatek cukru i innych substancji do czekolady obniża jej wartości odżywcze. Z tego względu prawdziwe kakao, kakao ceremonialne, można śmiało polecić jako cenny składnik diety – w przypadku czekolad, nawet gorzkich, należy być nieco bardziej ostrożnym.
Uprażone i łuskane ziarna kakao Criollo
Suszenie ziaren kakao
Skrzynie do fermentacji ziaren kakao
Owoc kakaowca cena
Wiele osób zastanawia się nad zakupem surowych owoców kakaowca, co pociąga za sobą pytanie o cenę takiego owocu i o to, czy można kakao wyprodukować od zera u siebie w domu. Zacznijmy od pierwszego pytania: ile kosztuje owoc kakao?
Cena owocu kakaowca – bądź co bądź, egzotycznego owocu – może być dla wielu ciosem. Jeden owoc kakaowca to koszt około 100 złotych, choć zdarzają się w Internecie nieco tańsze oferty. Fanom naturalnych, pierwotnych produktów polecamy prażone ziarna kakao, które ze swoim charakterystycznym, nieco gorzkawym smakiem mogą stanowić ciekawą przekąskę. Trzeba tu zauważyć, że również kakao ceremonialne jest produktem mało przetworzonym, zwłaszcza, gdy porównamy je ze standardowymi wyrobami kakaowymi takimi jak czekolada. Ale co jeśli jednak interesuje nas produkcja kakao w domu? Czy można w domu zrobić sobie swoje własne kakao?
Produkcja kakao z owocu kakaowca byłaby w warunkach domowych bardzo trudna. Pierwsze kroki produkcji, czyli suszenie i fermentacja, wymagają specjalnych warunków, więc ostrożnie zalecamy wytwarzanie kakao na swoją rękę zacząć od kupienia już wstępnie przetworzonych, prażonych ziaren kakao. Istnieją w Internecie przepisy, jak z takich ziaren można zrobić nawet własną czekoladę [5]. Nawet jednak jeśli nasze marzenie o produkcji własnego kakao prosto z owocu upadło, to spreparowany owoc kakaowca pozostaje ciekawą ozdobą mieszkania, która może przypominać nam o tym cudzie natury, jakim jest kakao.
Kakaowiec owoc
Jak widzimy, podróż, którą pokonuje kakao od rośliny po gotowy produkt na półce sklepu z kakao, to długi i złożony proces. Tym bardziej pozwala nam to docenić niezwykłe właściwości kakao ceremonialnego, prażonych ziaren, a także wszystkich czekoladowych produktów, do których tak chętnie sięgamy. Następnym razem, gdy napijesz się gorącego napoju z prawdziwym kakao, pomyśl, ile czynników złożyło się na to wspaniałe, aromatyczne doświadczenie!